Osoba, na którą ustanowiono służebność mieszkania, dysponuje prawem do zamieszkiwania w tej nieruchomości dożywotnio.  Co wnosi zatem ustanowienie służebności i jak to wygląda ze strony ustawowej? Wyjaśniamy zatem.

Służebność mieszkania jest formą służebności osobistej, a inaczej mówiąc – związanej z  konkretną, wskazaną z imienia i nazwiska osobą. Stanowi ograniczone prawo rzeczowe, a zagadnienie to reguluje art. 244 Kodeksu Cywilnego, w myśl którego do ograniczonych praw rzeczowych wliczamy zastaw, użytkowanie, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, hipotekę oraz służebność. Prawa te nie są równoznaczne z władnością ruchomej bądź nieruchomej rzeczy, aczkolwiek pozostają zbliżone do prawa własności w sensie możliwości zarządzania/używania rzeczy. 

Jeżeli chodzi o nieruchomość, osoba, która ma prawo do korzystania z ograniczonego prawa rzeczowego na podstawie podpisanej z właścicielem obiektu umowy służebności, może zamieszkiwać oraz korzystać z mieszkania w uzgodnionym zakresie (np. ma możliwość użytkowania określonych pięter lub pokoi). Strona, na rzecz której ustanowiona została służebność określana jest mianem służebnika. Ma on prawo do zamieszkiwania nieruchomości, czy też jej części nawet, jeśli nie jest spokrewniony z jej właścicielem, czy też nie jest jej najemcą. Może przyjąć pod dach małoletnie dzieci i małżonka, a także osoby niespokrewnione pod warunkiem, że będą przez służebnika utrzymywane i że są niezbędne dla prowadzenia gospodarstwa domowego. Wynika to z artykułu 301 Kodeksu Cywilnego.

Poza wskazanymi pomieszczeniami, służebnik ma prawo do użytkowania powierzchni wspólnych budynku, np. strychu, suszarni, czy też rowerowi.

Warto zauważyć, iż ustanowiona służebność danej nieruchomości względem jakiejś osoby nie stanowi bariery przed sprzedażą mieszkania przez jego właściciela.