Podczas międzynarodowej konferencji „Mieszkanie własne czy wynajmowane – polityka mieszkaniowa w dobie zmian klimatycznych i społecznych”, zorganizowanej 14 maja 2025 roku w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie, zaprezentowano wyniki badań i analiz dotyczących preferencji mieszkaniowych młodych dorosłych. Eksperci reprezentujący środowiska naukowe, samorządowe i deweloperskie zgodnie wskazali na konieczność transformacji polskiego modelu mieszkaniowego.
Badania przeprowadzone na próbie ponad 1200 respondentów wykazały wyraźny podział w preferencjach mieszkaniowych w zależności od wieku. Osoby przed 30. rokiem życia znacznie częściej wybierają najem – doceniając jego elastyczność i brak długoterminowych zobowiązań. Po trzydziestce zauważalnie wzrasta natomiast zainteresowanie nabyciem mieszkania na własność. Dane te mają istotne znaczenie dla projektowania polityki mieszkaniowej, która powinna różnicować rozwiązania w zależności od etapu życia.
Eksperci zwrócili uwagę na liczne bariery systemowe, które w istotny sposób ograniczają dostęp do mieszkań – zarówno tych oferowanych na rynku pierwotnym, jak i w ramach najmu społecznego.
Podkreślono między innymi, że proces inwestycyjny obarczony jest nadmiernie skomplikowanymi procedurami formalnymi, co spowalnia realizację nowych inwestycji i zniechęca potencjalnych inwestorów. Zasygnalizowano również niewystarczające wsparcie finansowe dla budownictwa społecznego, które mogłoby stanowić realną alternatywę dla osób niemogących pozwolić sobie na zakup mieszkania na rynku komercyjnym.
Ponadto, eksperci wskazali na brak spójnej, długofalowej strategii mieszkaniowej, która uwzględniałaby zachodzące zmiany demograficzne oraz dynamicznie ewoluujące potrzeby społeczne.
W efekcie dochodzi do sytuacji, w której sukces deweloperów funkcjonuje równolegle z deficytem lokali dostępnych dla osób mniej zamożnych.
Jednym z najistotniejszych wątków konferencji była dyskusja nad statusem mieszkania jako dobra społecznego. Choć rynek nieruchomości funkcjonuje w realiach gospodarki rynkowej, prelegenci podkreślali, że mieszkanie pełni również funkcję społeczną. Brak dostępu do bezpiecznego i stabilnego lokum prowadzi do pogłębiania nierówności społecznych, zwłaszcza wśród młodych dorosłych i seniorów.
W kontekście globalnych wyzwań klimatycznych coraz większego znaczenia nabierają zagadnienia efektywności energetycznej i niskoemisyjności w budownictwie mieszkaniowym. Eksperci zgodnie uznali, że budownictwo pasywne oraz rzeczywista certyfikacja energetyczna budynków powinny stać się standardem, nie wyjątkiem. Tego rodzaju inwestycje mają wymiar nie tylko środowiskowy, lecz także ekonomiczny – przynosząc realne oszczędności użytkownikom.
Uczestnicy wydarzenia przedstawili także propozycje rozwiązań, które mogłyby przyczynić się do zwiększenia stabilności oraz poprawy dostępności na rynku mieszkaniowym. Wśród nich znalazł się postulat utworzenia systemu funduszy REIT, których zadaniem byłoby wspieranie rozwoju niedrogich mieszkań przeznaczonych na wynajem. Zasygnalizowano również potrzebę wprowadzenia mechanizmów podatkowych obejmujących osoby posiadające nadmierną liczbę lokali mieszkalnych, co mogłoby ograniczyć spekulację i poprawić dostępność mieszkań dla użytkowników końcowych. Podkreślono także konieczność projektowania budownictwa z uwzględnieniem postępującego starzenia się społeczeństwa – zarówno poprzez odpowiednie rozwiązania architektoniczne, jak i dostosowane modele finansowania.
Zarówno dane empiryczne, jak i głosy ekspertów potwierdzają: polski rynek mieszkaniowy potrzebuje kompleksowej, długofalowej strategii. Model oparty wyłącznie na sile rynkowej przestaje odpowiadać na potrzeby społeczne. Młodzi Polacy chcą wyboru – nie przymusu. Aby go zapewnić, konieczne są zmiany systemowe, większa różnorodność oferty mieszkaniowej oraz otwartość na nowe formy zamieszkiwania.
Źródło: Business Insider
